Psychoza to jedno z najbardziej niezrozumianych i budzących lęk zaburzeń psychicznych, a jednocześnie stan, który może dotknąć osoby w różnym wieku i z bardzo różnych przyczyn. W potocznym rozumieniu często kojarzona jest z „oderwaniem od rzeczywistości” – i jest w tym sporo prawdy. Psychoza jest bowiem zaburzeniem, w którym osoba doświadcza głębokich trudności w odróżnieniu tego, co realne, od tego, co jest wytworem jej psychiki. Objawy psychozy mogą być bardzo różnorodne – od halucynacji (słyszenia głosów, widzenia rzeczy, które nie istnieją), przez urojenia (fałszywe, często paranoiczne przekonania), aż po poważne zaburzenia myślenia, nastroju i zachowania.
Psychoza nie jest chorobą samą w sobie, ale raczej zespołem objawów, który może pojawiać się w przebiegu różnych zaburzeń psychicznych. Najczęściej kojarzona jest ze schizofrenią, jednak występuje również w chorobie afektywnej dwubiegunowej, ciężkich epizodach depresyjnych z objawami psychotycznymi, w psychozach schizoafektywnych, a także w przypadku niektórych zaburzeń neurologicznych, uzależnień czy zatrucia substancjami psychoaktywnymi. Psychozę mogą wywołać również silny stres, trauma lub zmęczenie, szczególnie u osób predysponowanych.
Diagnozowaniem psychozy zajmują się specjaliści zdrowia psychicznego – najczęściej lekarze psychiatrzy oraz psychologowie kliniczni. Rozpoznanie wymaga dokładnego wywiadu, obserwacji, niekiedy badań neurologicznych oraz wykluczenia przyczyn somatycznych. Kluczowe jest również ustalenie, czy objawy mają charakter przejściowy, czy są związane z przewlekłą chorobą psychiczną.
Leczenie psychozy jest zazwyczaj wielotorowe. Podstawą są leki przeciwpsychotyczne, które pomagają złagodzić objawy, takie jak urojenia czy halucynacje. Bardzo ważnym elementem jest również psychoterapia, psychoedukacja oraz wsparcie środowiskowe – rodziny, bliskich, a także różnego rodzaju instytucji wspierających zdrowie psychiczne. W zależności od przyczyny i nasilenia objawów, leczenie może odbywać się ambulatoryjnie lub w warunkach szpitalnych. Coraz częściej mówi się też o roli wczesnej interwencji – szybkie rozpoznanie pierwszych epizodów psychotycznych i odpowiednie wsparcie mogą znacząco wpłynąć na dalszy przebieg choroby i jakość życia osoby nią dotkniętej.
Choć psychoza może wydawać się czymś przerażającym, warto pamiętać, że jest to stan, który można leczyć i z którego można wyjść. Zrozumienie, wsparcie i dostęp do specjalistycznej pomocy mają ogromne znaczenie dla osób doświadczających psychozy oraz ich bliskich. Współczesna psychiatria i psychoterapia oferują coraz więcej skutecznych narzędzi, które pomagają wrócić do równowagi i odzyskać kontakt z rzeczywistością.
Zdjęcie: www.freepik.com
* Powyższa porada jest sugestią i nie zastępuje wizyty u specjalisty. W przypadku problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.