Telefony miały ułatwiać życie, a potrafią uzależnić. Szczególnie nastolatków, którzy za pośrednictwem popularnego smartfona robią dziś dosłownie wszystko. Korzystają z portali społecznościowych, umieszczają na nich wykonywane telefonem zdjęcia lub filmy, grają, słuchają muzyki, szukają informacji w sieci, a nawet zamawiają jedzenie. Nie dziwi więc widok nastolatka z telefonem w ręku, jadącego na rowerze lub hulajnodze. Ba…już rzadko kiedy można go bez tego telefonu zobaczyć…. Jak radzić sobie z uzależnieniem nastolatka od smartfona radzi dr n. med. Sławomir Adam Wolniak, specjalista psychiatra, ordynator Kliniki Wolmed.
Problem fonoholizmu jest obecny w psychologii już od pewnego czasu. Z przeprowadzonych i opracowanych badań wynika, że dzieci poniżej drugiego roku życia nie powinny mieć w ogóle styczności z telefonem. Kontakt w przypadku dzieci kilkuletnich nie powinien być dłuższy niż pół godzinny. W rzeczywistości wygląda to zupełnie inaczej. Rodzice korzystają ze smartfonów, żeby pokazywać dzieciom bajki, puszczać piosenki czy proste gry.
Zaletą wczesnego kontaktu ze smartfonami jest znacznie większa zaradność cyfrowa dzieci niż dorosłych. Trzeba mieć jednak świadomość, że ich młode umysły są dużo bardziej podatne na uzależnienie. Nierozsądne używanie telefonu, brak umiaru w posługiwaniu się nim może prowadzić do uzależnienia od niego.
Fonoholizm, czyli uzależnienie od telefonu
Możliwość korzystania ze smartfonu daje młodzieży poczucie wolności, niezależności i bezpieczeństwa. W ich ocenie telefon jest dowodem uczestniczenia w relacjach społecznych, a jego nieposiadanie czy ograniczony dostęp może skutkować wykluczeniem z grupy rówieśniczej. I rzeczywiście, w dobie, kiedy młodzież porozumiewa się ze sobą praktycznie wyłącznie przy pomocy komunikatorów, SMS i mediów społecznościowych osoba nie posiadająca dostępu do smartfona zostaje samoistnie wykluczona z grupy. Niestety granica między użytkowaniem telefonu a uzależnieniem jest bardzo cienka.
Objawy uzależnienia od telefonu charakteryzują się tym, że właściciel przywiązuje ogromną wagę do jego posiadania, nie rozstaje się z nim, stale sprawdza, czy nie ma nowych „powiadomień”. Co więcej, gdy nagle rozładuje się bateria, zaczyna odczuwać ogromne zaniepokojenie, w skrajnych przypadkach dochodzi nawet do ataku paniki.
Charakterystyka uzależnienia od telefonu
By telefon w życiu pomagał, a nie je zdominował, należy z niego korzystać w razie potrzeby, a nie w każdej wolnej chwili. Jeszcze przed podarowaniem dziecku smartfona należy przekazać mu wiedzę na temat zasad korzystania z telefonu i wytyczyć granice, których dziecko nie może przekraczać.
Bardzo ważna jest kontrola dostępu do Internetu. Już nawet dzieci w szkole podstawowej, czy to przez przypadek, czy za namową starszych kolegów, wchodzą na strony zawierające pornografię. Korzystanie z Internetu powinno się więc odbywać pod ścisłą kontrolą rodziców, z zastosowaniem tzw. “filtra rodzicielskiego”. Jest przecież możliwość zablokowania pewnych treści i z tego należałoby skorzystać. Jednak sam filtr rodzicielski to za mało. Wyznaczając dziecku granice warto określić godziny, w których dziecko może korzystać ze smartfona i posłużyć się chociażby limitami na karcie do wykorzystania na rozmowy i sms-y. W domu pomocna jest zmiana hasła routera wi-fi, żeby dziecko miało dostęp do sieci wtedy, kiedy pozwolą na to rodzice, a nie zawsze, kiedy ma na to ochotę.
Fonoholizm – uzależnienie nie tylko dzieci i młodzieży
Zjawisko fonoholizmu dotyczy także dorosłych. Nasza postawa względem telefonu kształtuje stanowisko naszych dzieci. Dzieci bardzo często naśladują dorosłych z najbliższego otoczenia oraz starsze rodzeństwo. Jeśli wciąż widzą swoich rodziców z telefonem w ręku, same powielają ich zachowanie. Dlatego z korzyścią zarówno dla dzieci i młodzieży, jak i dorosłych będzie wprowadzenie w domu bezpiecznych granic użytkowania telefonu. Warto przy tej okazji postawić na wspólne spędzanie czasu i rodzinne aktywności – sport, gry planszowe, projekty plastyczne.
Jeśli uznamy, że dziecko zbyt często korzysta z telefonu i podczas każdej próby odebrania go napotykamy na opór czy wręcz agresję, należy zacząć stopniowo ograniczać do niego dostęp. Pomocna może się również okazać konsultacja psychologiczna, dzięki której rodzice dowiedzą się, jak rozmawiać z dzieckiem i jakie kroki podjąć, by taki proces spotkał się z jak najmniejszym oporem syna bądź córki.
*Powyższa porada jest sugestią i nie zastępuje wizyty u specjalisty. W przypadku problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.