Płodowy Zespół Alkoholowy (FAS, ang. Fetal Alcohol Syndrome) to poważne zaburzenie występujące u dzieci, których matki piły alkohol w czasie ciąży. Jest to najcięższa postać spektrum zaburzeń wynikających z narażenia na alkohol w życiu płodowym (FASD). Skutki FAS są trwałe i wpływają na całe życie osoby dotkniętej tym schorzeniem. Szacuje się, że w Europie częstość występowania FAS wynosi od 1,7 do 3,3 na 1000 urodzeń. W Polsce, na każde 1000 urodzeń, przypada od 3 do 8 takich przypadków. Wartości te mogą być niepełne, co jest spowodowane trudnościami diagnostycznymi oraz brakiem pełnych danych.
FAS rozwija się, gdy alkohol przenika przez łożysko do organizmu płodu. W efekcie alkohol trafia do krwiobiegu nienarodzonego dziecka, co może prowadzić do uszkodzeń komórek, zaburzeń w rozwoju tkanek oraz negatywnie wpływać na rozwój mózgu i innych narządów. Ze względu na wolniejszy metabolizm alkoholu u płodu niż u dorosłego, nawet małe ilości alkoholu mogą spowodować poważne uszkodzenia. Warto podkreślić, że nie istnieje bezpieczna ilość alkoholu, którą można spożywać w trakcie ciąży. Każda jego dawka może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka. Ryzyko FAS jest największe, gdy alkohol jest spożywany regularnie i w dużych ilościach, jednak nawet sporadyczne spożywanie alkoholu może prowadzić do problemów.
Objawy FAS mogą być bardzo różnorodne i dotyczyć wielu aspektów zdrowia i funkcjonowania dziecka. Charakterystyczne cechy fizyczne to między innymi: niska waga urodzeniowa, mała głowa, wąska szczelina powiekowa, spłaszczony środkowy odcinek twarzy, cienka górna warga i brak wyraźnej rynienki podnosowej. Oprócz fizycznych deformacji, FAS wiąże się z poważnymi problemami neurologicznymi. Dzieci z FAS często cierpią na opóźnienie w rozwoju intelektualnym, trudności w nauce, problemy z pamięcią i koncentracją, nadpobudliwość, impulsywność oraz problemy z koordynacją. W dorosłym życiu mogą borykać się z trudnościami w utrzymaniu pracy, budowaniu relacji międzyludzkich oraz mogą być bardziej podatne na uzależnienia i problemy psychiczne.
Diagnoza płodowego zespołu alkoholowego jest skomplikowana i wymaga współpracy wielu specjalistów, w tym pediatrów, neurologów, psychologów i genetyków. Proces diagnostyczny opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym, ocenie charakterystycznych cech fizycznych oraz badaniach neurologicznych i psychologicznych. Niestety, FAS jest schorzeniem nieuleczalnym. Leczenie skupia się głównie na łagodzeniu objawów i wspieraniu rozwoju dziecka. W zależności od potrzeb, terapia może obejmować pomoc psychologiczną, terapię mowy, zajęcia terapeutyczne, a także wsparcie edukacyjne. Ważne jest, aby dzieci z FAS otrzymywały wsparcie od wczesnego dzieciństwa, co może pomóc im osiągnąć pełen potencjał.
Najważniejszym elementem walki z FAS jest profilaktyka. Kluczowe jest uświadamianie kobiet w ciąży oraz tych, które planują ciążę, o szkodliwości spożywania alkoholu w tym okresie. Edukacja na ten temat powinna być szeroko dostępna i kierowana nie tylko do kobiet, ale także do ich partnerów, rodzin oraz personelu medycznego. Ośrodki uzależnień, takie jak Klinika Wolmed, odgrywają tutaj istotną rolę, oferując pomoc osobom uzależnionym od alkoholu, a także prowadząc działania edukacyjne i profilaktyczne. Ważne jest, aby każda kobieta w ciąży miała dostęp do rzetelnych informacji oraz wsparcia, które pomoże jej unikać alkoholu i innych substancji mogących zaszkodzić dziecku.
Płodowy zespół alkoholowy jest poważnym i nieodwracalnym schorzeniem, które ma wpływ na całe życie osoby nim dotkniętej. Edukacja i profilaktyka są kluczowe w zapobieganiu FAS, a każda kobieta w ciąży powinna być świadoma ryzyka związanego z spożywaniem alkoholu. Warto podkreślić, że płodowego zespołu alkoholowego można całkowicie uniknąć – poprzez nie spożywanie alkoholu w trakcie ciąży.
Zdjęcie: www.freepik.com
*Powyższa porada jest sugestią i nie zastępuje wizyty u specjalisty. W przypadku problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.