JAK PRZEKONAĆ OSOBĘ UZALEŻNIONĄ DO PODJĘCIA LECZENIA?

Co zrobić, aby bliska nam osoba, która jest uzależniona od alkoholu, wyraziła zgodę i sama poczuła potrzebę rozpoczęcia terapii? Jak ją do tego zmotywować? Tłumaczyć, prosić, zakazywać, a może grozić?

Najczęstszą trudnością pracy terapeutycznej jest brak motywacji pacjenta do podjęcia leczenia, a co za tym idzie, brak gotowości do porzucenia nałogu i ciągłe zaprzeczanie chorobie. Tak jest najwygodniej… Alkohol poprawia nastrój, redukuje wewnętrzne napięcie i uczucia. Osobie uzależnionej jednocześnie towarzyszy obawa, że bez niego stawienie czoła codziennym problemom nie będzie możliwe, dlatego nie jest gotowa na rozstanie z nim. Jednak z biegiem lat, wraz z rozwojem choroby, rodzina i bliscy nie są już w stanie dłużej obcować z osobą uzależnioną. I przychodzi taki czas, że za wszelką cenę chcą doprowadzić do podjęcia przez nią leczenia. A powód zwykle jest taki sam – różnego rodzaju sytuacje problemowe, wynikające z nadużywania alkoholu. Po jednej stronie mamy bliskich dążących do rozpoczęcia terapii, z drugiej – osobę uzależnioną od alkoholu, która nie jest gotowa, by zaprzestać pić. Bardzo przeżywa perspektywę rozstania z alkoholem. Jeśli pod namową rodziny, bez wewnętrznego przekonania, rozpocznie terapię, podczas niej będzie się opierać oraz wycofywać. Wybierze ucieczkę, jako jedyne wyjście z sytuacji, które nie dopuszcza rozstania z piciem. 

Jak przekonać osobę uzależnioną do leczenia?

Jest to jedno z największych wyzwań, z którym mierzą się bliscy osoby uzależnionej. Zwykle jest tak, że nałogowiec wmawia sobie i swojemu otoczeniu, że w pełni kontroluje sytuację i może przestać pić w dowolnym momencie, jeśli tylko będzie mieć na to ochotę. W tym czasie choroba alkoholowa rozwija się, przechodzi przez fazę wstępną, ostrzegawczą, krytyczną, aż do przewlekłej, co może trwać latami. Wiele zależy od indywidualnych cech osoby uzależnionej oraz czynników zewnętrznych, przede wszystkim otoczenia i sytuacji życiowej. Długotrwałe nadużywanie alkoholu prowadzi do poważnych kłopotów zdrowotnych. Obok problemów ze strony układu pokarmowego (wymioty, biegunki), problemów ze snem i drżenia mięśni, pojawiają się: wzmożona potliwość ciała, nadciśnienie tętnicze, przyspieszenie tętna oraz wysuszenie śluzówek. Alkoholik jest apatyczny i nie ma apetytu.

Należy wiedzieć, że wraz z postępem choroby alkoholowej rozwijają się psychologiczne mechanizmy uzależnienia. To swego rodzaju mechanizmy obronne, które utrudniają realne postrzeganie własnej sytuacji i stanu, zaburzając funkcjonowanie alkoholika w sferze emocjonalnej, poznawczej oraz w tak zwanej strukturze Ja. 

• Mechanizm nałogowego regulowania emocji – spożycie alkoholu pozwala na szybkie przekształcenie przykrych stanów emocjonalnych w przyjemne. Osoby uzależnione sięgają po alkohol jako sprawdzony sposób na skuteczną redukcję stresu oraz potęgowanie przyjemności.
• Mechanizm iluzji i zaprzeczeń – alkoholik ma zaburzony, selektywny obraz postrzegania faktów. Minimalizuje problem, manipuluje otoczeniem i własnymi wspomnieniami związanymi z piciem. Osoba uzależniona może również odwracać uwagę od swojego picia poprzez zachowania agresywne, wszczynanie awantur oraz doszukiwania się problemów u innych osób.
• Mechanizm rozdwajania i rozpraszania Ja – nadużywanie alkoholu powoduje rozchwianie obrazu samego siebie i poczucia własnej wartości, osoba w trakcie picia może czuć się silna, odważna i kompetentna, a w okresach trzeźwości odczuwa znaczące obniżenie samooceny i samopoczucia.

Przekonanie osoby uzależnionej od alkoholu do podjęcia leczenia jest zazwyczaj ogromnym wyzwaniem. Jedną z metod, z której mogą skorzystać bliskie osoby, jest interwencja kryzysowa, polegająca na konfrontacji osoby uzależnionej z konsekwencjami jej picia. Spotkanie odbywa się w towarzystwie osób bliskich, rodziny, przyjaciół, współpracowników, przy wsparciu terapeuty uzależnień. Dzielą się one swoimi spostrzeżeniami na temat jej picia – omawiają fakty i wydarzenia z życia, w spokojny, rzeczowy sposób i w życzliwej atmosferze. Ponadto dochodzi do przedstawienia rozwiązań tej przykrej dla wielu osób sytuacji – możliwości odbycia terapii, przedstawienie miejsca, gdzie może się odbyć, z jakimi kosztami należy się liczyć, a także, jakie są m.in. farmakologiczne możliwości leczenia głodów alkoholowych. Interwencję kryzysową można przeprowadzić wg. poniższych reguł:  

• Wybierz bezpieczne i komfortowe miejsce, w którym nikt nie będzie Wam przeszkadzał.
• Rozmawiaj otwarcie i szczerze, nie unikaj trudnych tematów i emocji.
• Wyliczaj konkretne korzyści z niepicia alkoholu.
• Przygotuj szczegółowe informacje na temat wybranego ośrodka leczenia uzależnień wraz z oferowanymi formami i terminami terapii, cennikiem czy dodatkowymi usługami (np. możliwością przeprowadzenia detoksu alkoholowego).
• Postaw sytuację jasno i sformułuj swoje oczekiwania i warunki.

W przypadku choroby alkoholowej ważna jest edukacja. Poniżej przedstawiamy jej fazy – ich tempo rozwoju oraz czas trwania są indywidualną sprawą. Pierwsze symptomy można zauważyć już we wstępnej fazie choroby. W następnych etapach zwiększa się liczba objawów oraz ich nasilenie.

• Faza wstępna – sposób i częstotliwość spożywania alkoholu często nie różni się od tzw. picia okazjonalnego; symptomem, który może wskazywać na rozwijającą się chorobę alkoholową jest podejście do alkoholu osoby pijącej, która sięga po trunki w celu odprężenia się, traktując alkohol jako jedyny lub główny sposób na poprawę samopoczucia.
• Faza ostrzegawcza – tempo picia wyraźnie przyspiesza, a osoba zagrożona uzależnieniem inicjuje tzw. kolejki; alkoholik zaczyna pić potajemnie (np. przed imprezą) i w samotności; w fazie ostrzegawczej odnotowuje się również pierwsze palimpsesty, czyli luki pamięciowej (potocznie nazywane „urwaniem się filmu”).
• Faza krytyczna – alkohol staje się dla osoby uzależnionej najważniejszy; alkoholik zaczyna zaniedbywać rodzinę, dochodzi do rozpadu więzi z bliskimi; próby odstawienia alkoholu kończą się fiaskiem, a w okresach trzeźwości pojawiają się symptomy fizyczne tzw. głodu alkoholowego (drżenie rąk, bóle głowy, osłabienie, zaburzenia snu, lęki, wymioty i biegunki).
• Faza przewlekła – osoba uzależniona wpada w ciągi alkoholowe, które trwają niemal cały czas, alkohol spożywany jest o każdej porze dnia, a tolerancja na etanol zdecydowanie się obniża (osoba uzależniona upija się niewielką dawką trunku). Alkoholik wyzbywa się zahamowań i wyrzutów sumienia, wyraźnie obniża się sprawność intelektualna i fizyczna, odnotowywane są zaburzenia uczuć wyższych.

Długotrwałe nadużywanie alkoholu prowadzi do poważnych chorób, wśród nich są m.in.:

• marskość wątroby
• zapalenie żołądka
• niedożywienie i wyniszczenie organizmu
• polineuropatia – zespół objawów wynikających z uszkodzenia wielu nerwów obwodowych
• miopatia – choroby mięśni
• zaburzenia psychiczne – majaczenie, halucynoza, zespół Korsakowa, encefalopatia Wernickiego

Leczenie alkoholizmu polega na przeprowadzeniu detoksu, który umożliwia kontrolowane, całkowicie bezpieczne i skuteczne przerwanie ciągu alkoholowego oraz odtrucie organizmu pacjenta. W ramach detoksu dochodzi do odpowiedniego nawodnienia i wzmocnienia poprzez zastosowanie indywidualnie skomponowanych preparatów witaminowo-mineralnych. Terapia stacjonarna trwa min. 4 tygodnie, prowadzona jest indywidualnie i grupowo, stosowana jest też farmakoterapia.

Zdj. www.pixabay.com

* Powyższa porada jest sugestią i nie zastępuje wizyty u specjalisty. W przypadku problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.  

*Powyższa porada jest sugestią i nie zastępuje wizyty u specjalisty. W przypadku problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.